Hatay Bölgesi için ilkbahar ve sonbahar döneminde süzülen kuşların göç takvimini, yoğunluğunu ve temel göç rotalarını içeren bir göç profilinin çıkartılmasını ve uçuş güvenliği açısından olası risklerin belirlenmesi ve bu riskleri azaltacak veya engelleyecek öneriler sunulmasını içermektedir.
Projenin ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde uçuş güvenliği riski oluşturabilecek süzülen göçmen kuşlardan toplam 149,109 kuş kaydedilmiştir. Bu sayıya Arıkuşu, sağanlar, kırlangıçlar gibi kütlece daha küçük olan göçmen kuşlar dahil değildir. Proje kapsamında kaydedilmiş ilkbahar ve sonbahar dönemi toplamı, bugüne kadar Belen Geçit’inde kaydedilmiş en yüksek sayıdır.
Projenin 1 Ocak-15 Mayıs arasındaki döneminde, 30’u tür düzeyinde ve 6’sı cins ve üzeri düzeyde teşhis edilmek üzere toplam 36 taksona ait 50,260 kuş çalışma alanı üzerinde sayılmıştır. Projenin 21 Ağustos-19 Ekim tarihleri arasındaki döneminde, 29’u tür düzeyinde ve 6’sı cins ve üzeri düzeyde teşhis edilmek üzere toplam 35 taksona ait 98,849 kuş çalışma alanı üzerinde sayılmıştır.
Bir bölgenin sağlıklı bir kuş göç profilinin çıkarılması o bölgede uzun süreli ve göç dönemi boyunca sürekli gözlemler yapılmasına bağlıdır. Bu nedenle Belen Geçiti’nde alana hakim bir noktada bir göç izleme merkezi (GİM) arazi incelemeleri sonucunda Belen-Antakya karayolu üzerinde 740 rakımlı Belen Geçitinin güneyindeki kaya düzlüğüne yapılmasına karar verilmiştir. GİM prefabrik ahşap bir yapı olup, inşası Hatay Özel İl İdare tarafından Ekim 2000’de tamamlanmıştır.
Yıl boyunca kuş sürülerinin yarattığı öngörülen uçuş güvenliği risk düzeyleri onar günlük dönemler için aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bir günde ortalama en az 1000 adet süzülen kuşun varlığının yüksek risk oluşturduğu kabul edilmiştir. Belirgin bir hareketlilik kaydedilmediği dönemlerde ise düşük risk olduğu varsayılmıştır.
Milyonlarca yıldan beri süregelen, kuşların enerji tüketimi açısından optimal göç güzergahlarını insan veya çeşitli teknolojiler aracılığıyla değiştirmenin olanaksız olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla mevcut durumu kabul edip planlama kararlarını bu gerçeğe göre almak bir zorunluluktur.
Eldeki verilerin analizi, yılın hangi dönemlerinde yüksek kuş-uçak çarpışma riskinin bulunduğunu belirlememize olanak vermiştir.
Doğrudan gözlemlere dayanan izleme çalışmalarının yanısıra göçmen kuşları takip etmek için radarlardan da yararlanılmaktadır. Bazı durumlarda, radarlarla önceden uzak mesafelerden tespit edilebilen kuş sürülerinin türleri ve büyüklükleri, arazi gözlem çalışmaları ile desteklendiğinde belirlenebilmektedir. İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri’nin belli kesimlerinde bu tür çalışmalar sürdürülmektedir.
Hatay ili, özellikle de Belen Geçiti, Türkiye’nin ve dünyanın sayılı göç darboğazlarından birisidir. Çalışma sonucunda, yılda yaklaşık yarım milyon süzülen göçmen kuşun yöreden geçtiği ve havaalanı yapılacak arazinin göçün en yoğun gerçekleştiği güzergaha çok yakın olduğu anlaşılmıştır. Kuş göçlerinin güzergahına veya göç eden kuşların sayılarına müdahale etmek olanaksızdır. Radar kullanarak bir erken uyarı sistemi oluşturmak mümkün olmakla birlikte teknik, mali ve idari sorunlar dikkate alınmalıdır.
